Κωδικός:Κ/14η ΕΒΑ/83/731
Θέση:Ιερός Ναός Θεολόγου Νάπης
Κατηγορία:Έργο Πλαστικής
Είδος:Εικονοστάσιο
Χρονολόγηση:18ος αιώνας - 19ος αιώνας
Κατάσταση Διατήρησης:Ακέραιο
Υλικό:Ξύλο Δρυός
Περιγραφή:Ξυλόγλυπτο τέμπλο από τον Ι. Ν. Θεολόγου Νάπης. Το τέμπλο του Άγ. Ιωάννη του Θεολόγου παρουσιάζει μία ιδιαιτερότητα καθώς αποτελείται από δύο ξεχωριστά κομμάτια ξύλου ενωμένα με μεγάλα καρφιά που έχουν τη δομή δύο ξεχωριστών τέμπλων με ιδιαίτερα γνωρίσματα, διαφορετικό ύψος, δύο διαφορετικές στέψεις, καθώς και δύο Ωραίες Πύλες. Διαχωριστικό σημείο των δύο αυτών τμημάτων αποτελεί προεξέχον πεσσός στο βόρειο κλίτος του ναού που καλύπτει ξύλινο κίονα που βρίσκεται στο ιερό, η κεντρική πλευρά του οποίου φιλοξενεί την δεσποτική εικόνα του Αγ. Σπυρίδωνα. Με τον τρόπο αυτό η Ωραία Πύλη μοιάζει να είναι τοποθετημένη έκκεντρα, προς τη νότια πλευρά του ναού. Το τέμπλο είναι φτιαγμένο από ξύλο καρυδιάς και έχει μήκος 9 μ. και ύψος 5 μ. Ξεκινά με μία σειρά εννέα θωρακίων (6 στα αριστερά και τρία στα δεξιά της Ωραίας Πύλης) διαστάσεων 50 x 65 εκ. Τα θωράκια (που είναι μερικώς επιχρυσωμένα με χρυσό και ασήμι) κοσμούνται με ανάγλυφα ωοειδή μετάλλια στο κέντρο, τα οποία πλαισιώνονται στη βάση τόπους από φύλλα που μετατρέπονται ανοδικά σε βλαστούς με άνθη. Προεξέχοντες πεσσίσκοι με ανάγλυφα μοτίβα ανθοδοχείων που φέρουν λουλούδια χωρίζουν τα θωράκια της κάτω ζώνης. Ακολουθεί μικρή διακοσμητική ταινία που διατρέχει το δουλεμένο με μικτή - διάτρητη και ανάγλυφη - διακόσμηση τέμπλο σε όλο του το μήκος. Πάνω της βαίνουν τα πανωθωράκια, μερικά εκ των οποίων κοσμούνται με διάτρητες παραστάσεις που σχετίζονται θεματικά με τις υποκείμενες δεσποτικές εικόνες. Έτσι κάτω από την εικόνα της Παναγίας στ' αριστερά της Ωραίας Πύλης αποδίδεται η παράσταση του δέντρου της Γνώσης με μεγάλες σε διαστάσεις και όχι λεπτοδουλεμένες μορφές, ενώ στο πανωθωράκιο κάτω από την εικόνα του Χριστού παριστάνονται δύο αετοί εκατέρωθεν στέμματος τοποθετημένου πάνω σε διακοσμητικό μετάλλιο με δύο ολόγλυφες μορφές δεξιά και αριστερά της σύνθεσης. Το κατώτερο τμήμα του συγκεκριμένου πανωθωρακίου καταλαμβάνει όμορφη σκηνή της Γέννησης: η φαντασία του καλλιτέχνη, οδηγούμενη από τους περιορισμούς που επιβάλλει το ξύλο ως υλικό στη δούλεψή του, αποδίδει σχηματικά τη φάτνη με ένα δεμάτι ξύλα εκατέρωθεν του οποίου αποδίδονται η γονατιστή μορφή της Παναγίας και του Ιωσήφ. Στα αριστερά του πανωθωρακίου παριστάνεται η σκηνή της φυγής από τα Ιεροσόλυμα με την εγκυμονούσα Παναγιά πάνω σε γαϊδουράκι, ενώ ακολουθεί η σκηνή των Μάγων με τα δώρα, καθώς πορεύονται προς το θείο βρέφος. Δύο ακόμη πανωθωράκια - αυτά που πάνω τους βαίνουν οι δύο εικόνες του Ιωάννη - φέρουν ανάγλυφες παραστάσεις με δύο λιοντάρια που πλαισιώνουν διακοσμητικό μετάλλιο, ενώ τα υπόλοιπα πανωθωράκια κοσμούνται με ανάγλυφα φυτικά μοτίβα, αντωπά πουλιά που στα ράμφη τους κρατούν γιρλάντα, ελικοειδείς βλαστούς και διακοσμητικά στοιχεία. Οι δεσποτικές εικόνες είναι εννέα στον αριθμό, διαστάσεων 55 x 85 εκ. και ακολουθούν την εξής διάταξη: αριστερά της Ωραίας Πύλης βρίσκονται η εικόνα της Παναγίας βρεφοκρατούσας, του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου, του Αγ. Γεωργίου (1762), του Άγ. Σπυρίδωνα, του Αγ. Ιγνατίου, του Άγ. Ιωάννη του Θεολόγου και πάλι, και τέλος του Άγ. Αθανασίου Αλεξάνδρειας. Το τμήμα δεξιά της Ωραίας Πύλης καταλαμβάνουν οι εικόνες του Χριστού ως Μέγα Αρχιερέα, του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου και τέλος του Άγ. Χαράλαμπου (ΑΨVΗ). Τις εικόνες ορίζουν κιονίσκοι διακοσμημένοι με ανάγλυφα μοτίβα, μορφές αγγέλων με σάλπιγγες, άνθη, φύλλα αμπέλου πάνω σε στρεπτές ταινίες που τυλίγουν του κιονίσκους. Οι κιονίσκοι απολήγουν σε κορινθιακά κιονόκρανα πάνω στα οποία βαίνουν κιλλίβαντες σε μορφή αγγέλων με ανοιχτά φτερά. Οι δεσποτικές εικόνες επιστέφονται από ταινία με ολόγλυφα φυτικά μοτίβα που στηρίζει τοξωτά πλαίσια μέσα στα οποία είναι τοποθετημένες ανάγλυφες οι μορφές των τεσσάρων Ευαγγελιστών (επιχρυσωμένες μεταγενέστερα) με τα σύμβολά τους που τους συνοδεύουν. Το τοξωτό πλαίσιο πάνω από την Ωραία Πύλη κοσμείται με παράσταση της Αγ. Τριάδας με τον Θεό και το Χριστό ένθρονους να κρατούν τη σφαίρα του κόσμου ανάμεσά τους. Ακολουθεί ο θριγκός του τέμπλου ο οποίος αποτελείται από αλλεπάλληλες ταινίες μικρού πλάτους κοσμημένες με ανάγλυφα φυτικά μοτίβα, ιωνικό κυμάτιο, ποικιλία γεωμετρικών μοτίβων, φρουτοδόχες φιάλες και αετούς που στα ράμφη τους κρατούν γιρλάντα από φύλλα. Το ανώτερο τμήμα του τέμπλου, που ξεκινά με τον θριγκό και απολήγει στη Στέψη προεξέχει αρκετά από το υπόλοιπο σύνολο διασπώντας την επιπεδότητά του και προσδίδοντας πλαστικότητα. Ακολουθεί η ζώνη του εορτολογίου που αποτελείται από 23 μικρές φορητές εικόνες με σκηνές από τον βίο, τα πάθη και τα θαύματα του Κυρίου. Τα εικονίδια πλαισιώνονται από κιονίσκους κοσμημένους με σχηματοποιημένα φύλλα άκανθας. Οι κιονίσκοι απολήγουν σε κιλλίβαντες με μορφή μυθολογικών φτερωτών ζώων, ενώ στα διαστήματα ανάμεσά τους αναπτύσσονται τοξωτά πλαίσια με ανάγλυφα εξαπτέρυγα. Η κεντρική στέψη του τέμπλου αποτελείται από μικρό σε μέγεθος σταυρό, πλαισιωμένο από δύο λυπηρά σε διακοσμητικά πλαίσια, ενώ τα ακριανά τμήμα της σύνθεσης καταλαμβάνουν δύο ολόγλυφα περιστέρια με ανοιχτά φτερά. Ο σταυρός και τα λυπηρά πατούν πάνω σε ολόγλυφες μορφές λεόντων εκατέρωθεν των οπ