Κωδικός:Κ/14η ΕΒΑ/83/89
Θέση:Μουσείο Μονής Λειμώνος
Κατηγορία:Έργο Ζωγραφικό
Είδος:Βημόθυρο
Υποδιαίρεση:Βημόθυρο Εικονοστασίου Αγίου Βήματος
Χρονολόγηση:1656
Κατάσταση Διατήρησης:Ακέραιο
Υλικό:Ξύλο Αδιάγνωστο
Περιγραφή:Βημόθυρο με Ευαγγελισμό και Ιεράρχες ΘΕΣΗ: Μουσείο Μ. Λειμώνος ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: Ναός Κοιμητηρίου Μ. Λειμώνος ΥΛΗ - ΤΕΧΝΙΚΗ: Στοκαρισμένο ξύλο - Τέμπερα ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ: 120x80x2,5 εκ. ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ: Κακή, απολεπισμένο στα κάτω μέρη, απώλεια ξύλου, ρωγμές ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ: ,ΑΧΝS' = 1656, Σεπτεμβρίω 15 Το βημόθυρο αυτό (όπως το αρ. ευρ. 449), του οποίου διατηρούνται και τα δύο φύλλα, έχει οργανωθεί σε δύο ζώνες. Πάνω και τα δύο φύλλα απολήγουν σε φεστόνι. Στην άνω ζώνη του δεξιού φύλλου μπροστά από το αρχιτεκτονικό σύνολο εικονίζεται όρθια σε βάθρο η Παναγία ξαφνιασμένη από την επίσκεψη του αρχαγγέλου. Πίσω της ξύλινος χωρίς ερεισίνωτο θρόνος με κόκκινο κυλινδρικό μαξιλάρι και δίπλα της υψηλό αναλόγιο, όπου είναι γραμμένη η απάντησή της στον άγγελο: ΙΔΟΥ Η ΔΟΥΛΗ /Κ(ΥΡΙΟ)Υ ΓΕΓΟΙΤΟ Μ/ΟΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΡΗ/ΜΑ COY. Η Θεοτόκος είναι ντυμένη με βαθυπράσινο χιτώνα, φακιόλι και πορφυρό με μαύρες πτυχώσεις ιμάτιο και φέρει κόκκινα υποδήματα. Στο χρυσό φωτοστέφανό της τα συμπιλήματα ΜΗΡΘΥ. Στην αριστερή γωνία του φύλλου τεταρτοκύκλιο αποτελούμενο από δύο ταινίες, γκριζογάλαζη και κυανή, γεμίζει με χρυσές δέσμες ακτινών από τις οποίες η μία καταλήγει στο φωτοστέφανο της Παναγίας. Από τη στέγη του χαμηλού πυργόσχημου κτηρίου πέφτει κόκκινο ύφασμα. Μπροστά του χαμηλότερος περίβολος, όπου δίωτη γλάστρα με λουλούδια. Στην πάνω ζώνη του αριστερού φύλλου εικονίζεται ο αρχάγγελος, που μόλις έχει πατήσει στη γη, κρατώντας στο αριστερό χέρι κρίνο και ευλογώντας με το δεξί. Φορεί βαθυπράσινο χιτώνα με χρυσό σημείο και πορφυρό ιμάτιο. Οι πτυχώσεις στα ρούχα είναι ακόμη ταραγμένες από το πέταγμα. Πλούσια καστανά μαλλιά πλαισιώνουν το πρόσωπό του και χρυσό φωτοστέφανο το περιβάλλει. Δεξιά διαβάζεται η επιγραφή: ΧΑΙΡΕ ΚΕΧ[ΑΡΙΤΩ]/ΜΕΝΗ Ο Κ(ΥΡΙΟ)C [META COY](Λουκ. 1, 28). Πίσω από τον αρχάγγελο αναπτύσσεται ο αρχιτεκτονικό βάθος από το οποίο ξεχωρίζει κτίριο με αετωματική στέγη από την οποία κρέμεται ύφασμα. Κατά μήκος της απόληξης και των δύο φύλλων εικονίζονται οι προτομές των δώδεκα αποστόλων, που προβάλλουν μέσα από ελισσόμενο βλαστό αμπέλου κρατώντας κλειστά βιβλία και ειλητάρια. Κάτω στο πράσινο βάθος, δεξιά από τα πόδια του αρχαγγέλου υπάρχει η επιγραφή: ΧΕΙΡ ΙΑΚΩΒΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ, αριστερά του η χρονολογία ,ΑΧΝS' = 1656, και στ' αριστερά της Θεοτόκου, στο δεξιό φύλλο: ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΩ ΙΕ'. Ο ζωγράφος Ιάκωβος είναι γνωστός και από μία εικόνα του άγ. Νικολάου στο Ναό των άγ. Αποστόλων Μυτιλήνης, χρονολογημένη στο 1637, με την υπογραφή "χειρ Ιακώβου τάχα και θύτου". Στην κάτω ζώνη του δεξιού θυρόφυλλου κάτω από τόξα εικονίζονται όρθιοι και συλλειτουργούντες οι ιεράρχες, ΑΓΙΟC ΒΑCIΛΕΙΟC και ΑΓΙΟC AΘΑΝΑΣΙΟC. Είναι στραμμένοι προς τ' αριστερά και κρατούν ανοικτά ειλητάρια με χωρία από τη Θεία Λειτουργία: ΟΥΔΕΙC Α/ΞΙΟC ΤΩΝ/ CHNΔΕ/ΔΕΜΕΝ(ΩΝ) /ΤΑΙC C/APKIKAIC/ EΠΙΘΥ/ΜΙΑ[Ι]C KAIHΔΟΝΑΙC (άγ. Αθανασίου). Φορούν στιχάριο με επιμάνικα, επιτραχήλιο που απολήγει σε κρόσσια, επιγονάτιο, πολυσταύριο φαιλόνιο και ωμοφόριο. Ο Μέγας Βασίλειος εικονίζεται με μαύρη κόμη, λίγο φαλακρός, με μακριά γενειάδα, ενώ ο Μέγας Αθανάσιος εικονίζεται πιο γέρος ασπρομάλλης, με κοντύτερο αλλά πλατύτερο γένι. Στην κάτω ζώνη του αριστερού θυρόφυλλου εικονίζονται άλλοι δύο Ιεράρχες που ταυτίζονται και αυτοί με τις επιγραφές: Ο Α(ΓΙΟC) ΓΡΗΓΟΡΙΟC O ΘΕΟΛΟΓΟC και O Α(ΓΙΟC) ΙΩ(ΑΝΝΗC) O XPYCOCTO/MOC. Ο Γρηγόριος εικονίζεται γέρος, στραμμένος προς τα δεξιά, κρατώντας ανοιγμένο ειλητό με τη λειτουργική ευχή: Ο Θ(ΕΟ)C/ HMΩΝ Ο/ ΤΟΝ ΟΥΡΑ/ΝΙΟΝ ΑΡ/ΤΟΝ ΤΗΝ /ΤΡΟΦΗΝ /ΤΟΥ ΠΑΝΤΟC /ΚΟCMOY. Ο Ιωάννης εικονίζεται νεότερος στραμμένος και αυτός προς τα δεξιά κρατώντας ειλητάριο με τα λόγια: Ο Θ(ΕΟ)C Ο ΑΓΙΟC /Ο ΕΝ ΑΓΙΟΙC /ΑΝΑΠΑΥΟΜΕΝΟΣ Ο ΤΡΙCA/ΓΙΩ ΦΩΝΗ /ΥΠΟ ΤΩΝ CE/ΡΑΦΕΙΜ ΑΝ. Η ενδυμασία τους δε διαφοροποιείται από αυτήν των άλλων δύο ιεραρχών εκτός από το φαιλόνιο του Γρηγορίου που διακοσμείται με ρόμβους αντί για σταυρούς.